Dostrzec można następujące objawy menopauzy: spadek libido. Objawy te spowodowane są spadkiem stężenia estrogenów i progesteronu. Oczywiście nie wszystkie i nie u każdej kobiety wystąpią. Są kobiety, które łagodnie przechodzą ten czas i gdyby nie zaburzenia miesiączkowania, nie zauważyłyby, że wchodzą w okres menopauzy RZS a menopauza. Zarówno u pacjentek, u których już wcześniej zdiagnozowano RZS, jak i u kobiet, u których objawy pojawiają się dopiero w okresie menopauzy gwałtowne zmiany poziomu hormonów powodują różne objawy, w tym także zwiększone odczuwanie poziomu bólu (obniżenie progu bólu). W celu złagodzenia tych dolegliwości w Ból mięśni i stawów można podzielić na kilka dość dużych grup: Fibromialgia. Ból występuje najczęściej w głównej grupie mięśni, więzadeł i ścięgien. Najczęściej dotknięte są okolice lędźwiowe i potyliczne, a także szyja i ramiona. Bardzo dużo bólu manifestuje się podczas badania palpacyjnego. Zapalenie mięśni. Fast Money. Strona głównaVichy MagMenopauzaZdrowiePierwsze objawy menopauzyMenopauza oznacza moment całkowitego ustania miesiączkowania. Nie dzieje się to jednak z dnia na dzień. Okres stopniowego wygaszania czynności jajników trwa kilka lat i wiele kobiet obserwuje wtedy u siebie mniej lub bardziej nasilone symptomy przekwitania. Jakie zwykle są pierwsze objawy menopauzy?Menopauza oznacza moment całkowitego ustania miesiączkowania z przyczyn się w wieku 50-53 lat, ale nie dzieje się to z dnia na dzień. Pierwsze objawy wygaszania czynności hormonalnej jajników mogą się pojawić kilka lat to najczęściej typowe objawy menopauzy: uczucie osłabienia, wahnięcia nastroju, uderzenia gorąca, napadowa potliwość. Wiele kobiet nie wiąże ich początkowo z związku z obniżeniem poziomu estrogenów pogarsza się też kondycja te można złagodzić poprzez odpowiednią pielęgnację, dietę, ruch, a także hormonalną terapię objawy menopauzy – kiedy się pojawiają? Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) menopauza (przekwitanie, klimakterium) to ostatnia miesiączka, po której przez co najmniej 12 miesięcy nie wystąpiło krwawienie menstruacyjne. Powszechnie jednak terminu tego używa się szerzej – określając nim stopniowy, trwający wiele lat proces wygaszania aktywności hormonalnej jajników, czemu towarzyszą charakterystyczne objawy. Pierwsze objawy menopauzy średnio pojawiają się ok. 5-6 lat przed ustaniem miesiączkowania, choć niektóre kobiety mogą je obserwować (choć nie zawsze wiązać z menopauzą) jeszcze wcześniej, nawet 10-12 lat przed tym momentem. Jeśli średni wiek menopauzy w Polsce wynosi 51 lat¹, oznacza to, że wiele kobiet zacznie odczuwać pierwsze objawy menopauzy już po 40-45. roku życia, a czasami nawet wcześniej (mówimy wtedy o przedwczesnej menopauzie).Etapy menopauzyMenopauzą określa się cały okres od wystąpienia pierwszych objawów przekwitania do całkowitego ustania miesiączkowania. Precyzyjnie można podzielić go na:Premenopauza – kilkuletni okres przejściowy (okołomenopauzalny), podczas którego kobiety mogą doświadczać typowych objawów menopauzy, takich jak przewlekłe zmęczenie, uderzenia gorąca, kołatanie serca, zaburzenia cyklu – właściwa menopauza, a więc ostatnia menstruacja, po której z przyczyn fizjologicznych nie występuje krwawienie przez kolejne 12 – okres po ostatniej miesiączce w życiu kobiety, podczas którego poziom hormonów stabilizuje się na nowym, niższym poziomie. skóra dojrzała? Odkryj innowacyjną pielęgnację Neovadiol dla skóry przed i po menopauzie SKUTECZNOŚĆ POTWIERDZONA KLINICZNIE Sprawdź 1 Neovadiol przed menopauzą krem na dzień: ocena kliniczna 220 kobiet po 3 miesiącach. 2 Neovadiol po menopauzie krem na dzień: ocena kliniczna 219 kobiet po 3 miesiącach. skóra dojrzała?Pierwsze objawy menopauzy – jak wyglądają?Pierwsze objawy menopauzy stanowią odpowiedź organizmu na zmniejszanie się ilości estrogenów w organizmie. Najszybciej pojawiają się tzw. objawy wypadowe, takie jak:uderzenia gorąca,bezsenność, trudności z zasypianiem, budzenie się w nocy,nagłe zlewanie się potem, duszności (zwykle nocą, kobiety budzą się w mokrej piżamie),przewlekłe zmęczenie, senność, ogólne osłabienie,stany depresyjne, obniżenie nastroju, przygnębienie,płaczliwość, rozdrażnienie (nawet bez powodu),nagłe pojawianie się rumienia na skórze, uczucie pieczenia skóry,kołatanie serca, uczucie niepokoju, stany lękowe,osłabienie koncentracji, zapominanie,bóle mięśni i stawów,bóle i zawroty to charakterystyczne objawy zespołu klimakterycznego. Gdy się pojawiają, większość kobiet znajduje się jeszcze w szczytowym momencie swojego życia – są aktywne zawodowo, podróżują, uprawiają sporty, budują nowe związki i przyjaźnie, wiele z nich zajmuje się dorastającymi dziećmi ciesząc się urokami późnego macierzyństwa. Dlatego tak trudno jest im zaakceptować, że pojawiające się napady smutku, złości czy złego samopoczucia mogą być związane z menopauzą. Często pierwsze objawy przekwitania mylą z przepracowaniem, stresem i zmęczeniem, zwłaszcza gdy nie towarzyszą im wyraźne zaburzenia miesiączkowania (lub gdy kobieta stosuje antykoncepcję hormonalną), co jest typowe dla pierwszego okresu się więcej o zaburzeniach miesiączki w menopauziePóźne objawy menopauzyW przeciwieństwie do pierwszych objawów menopauzy, te późniejsze, rozwijające się w czasie, mają wpływ na funkcjonowanie całego organizmu – pojawiają się problemy ze strony układu moczowo-płciowego (suchość pochwy, ból podczas stosunku, zanik objętości tkanek, nawracające infekcje intymne, wysiłkowe nietrzymanie moczu), następuje nagłe pogorszenie jakości skóry i starzenie menopauzalne związane z szybkim ubytkiem kolagenu, przesuszeniem i wiotczeniem tkanek, skóra staje się cienka, wrażliwa, ma szary, ziemisty koloryt i przebarwienia, zaczynają wypadać włosy, coraz trudniej jest kobiecie utrzymać wagę mimo prawidłowej diety, pojawia się otyłość brzuszna, a także inne choroby współwystępujące z menopauzą, takie jak osteoporoza. Późne objawy klimakterium mogą utrzymywać się w różnym stopniu nasilenia do końca objawy menopauzy a przedwczesna menopauza O przedwczesnej menopauzie mówimy wtedy, gdy pierwsze objawy menopauzy pojawiają się przed 40. rokiem życia (czasami dotyczy to nawet kobiet przed 35. rokiem życia). Zwykle nie jest to naturalny stan fizjologiczny – przedwczesna menopauza (a dokładnie: przedwczesna niewydolność jajników) może być objawem choroby autoagresywnej czy neurologicznej, np. zapalenia tarczycy (Hashimoto), celiakii, cukrzycy typu I, reumatoidalnego zapalenia stawów, miastenii itp. Uważa się też, że czynnikiem jej sprzyjającym jest stres cywilizacyjny, na jaki narażone są współczesne kobiety. Przedwczesna menopauza wymaga konsultacji lekarza ginekologa-endokrynologa i badań diagnostycznych. Odpowiednia terapia hormonalna w wielu przypadkach pozwala na przywrócenie przedwcześnie zatrzymanej miesiączki, a u niektórych kobiet – nawet pełnej płodności. To ważne także ze względu na zdrowie psychiczne – osoby przed czterdziestką nie są gotowe na przyjęcie objawów przekwitania jako naturalnego etapu w życiu objawy menopauzy – jak rozpoznać?W początkowym stadium okresu okołomenopauzalnego wiele kobiet nadal normalnie miesiączkuje, dlatego rozpoznanie objawów menopauzy bywa utrudnione. Jeśli jednak coś cię zaniepokoi – obserwujesz nawracające uderzenia gorąca, jesteś chronicznie zmęczona lub często rozdrażniona – warto udać się do lekarza, który potwierdzi pierwsze objawy menopauzy. Podstawowym badaniem diagnozującym jest sprawdzenie stężenia hormonu folikulotropowego (FSH), który wpływa na przebieg cyklu miesiączkowego, stymuluje owulację, regulując proces dojrzewania w jajnikach pęcherzyków Graafa oraz wydzielanie estrogenów w jajnikach. Jego podwyższony poziom świadczy o menopauzie (w początkowej fazie poziom estrogenów może być jeszcze w normie). Test na menopauzę można zrobić w domu – dostępne w aptekach testy płytkowe (z moczu) wykrywają FSH o stężeniu 25 mlU/ml lub wyższym. Dokładniejsze badania hormonalne (FSH, LH, estradiol, progesteron) zleci ci lekarz, który przeprowadzi też badanie ginekologiczne (pozwala ono stwierdzić niedobory estrogenów w obrębie błony śluzowej pochwy i sromu) i USG (zbada grubość endometrium).Pierwsze objawy menopauzy – jak złagodzić?Menopauza to nie choroba, ale jeśli jej pierwsze objawy są dokuczliwe, warto poszukać sposobów, aby je złagodzić. Relaksacja, czas dla siebie, odpowiednia pielęgnacja skóry, regularny wysiłek fizyczny i lekka dieta – to wszystko nie tylko poprawi nastrój, ale też zapobiegnie nasilaniu się objawów ogólnoustrojowych menopauzy. Szczególnie pomocna jest dla wielu kobiet hormonalna terapia zastępcza (HTZ), której celem jest suplementacja ubywających hormonów. Nie tylko zmniejsza wczesne objawy menopauzy, ale też zapobiega jej odległym następstwom, takim jak osteoporoza. Wpływa też na kondycję skóry i włosów, zapobiega suchości pochwy i objawom ze strony układu moczowo-płciowego. Leczenie polega na zastąpieniu naturalnej czynności hormonalnej jajników poprzez podawanie estrogenów (estrogenowa terapia zastępcza, ETZ) lub estrogenów i progesteronu (HTZ) w minimalnych skutecznych dawkach. Najczęściej stosowane są estrogeny naturalne (np. 17β-estradiol), które wykazują najbardziej fizjologiczne działanie i są dobrze tolerowane przez organizm objawy menopauzy a pielęgnacja skóryEstrogen to kolagen, a kolagen to młodość skóry. Wiele kobiet odczuwających pierwsze objawy menopauzy bardziej niż utraty płodności obawia się utraty młodości skóry. Niestety, im niższy poziom estrogenów w organizmie, tym gwałtowniejsza utrata jędrności i elastyczności skóry – tkanki zaczynają opadać, pojawiają się chomiki, zanika ładny owal, pogłębiają się zmarszczki i bruzdy, nasila suchość skóry. Są to objawy tzw. starzenia menopauzalnego. Dlatego pamiętaj, że w okresie okołomenopauzalnym tak ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry, która pozwoli przygotować ją do tych zmian i je spowolnić. O czym szczególnie pamiętać?Nawilżaj intensywnie skórę, aby zapobiec jej przesuszeniu. Unikaj ekspozycji skóry na czynniki, które mogą nasilać przesuszenie, takie jak promienie UV czy suche i gorące stosuj kuracje intensywnie nawilżające skórę i wzmacniające jej właściwości obronne przed szkodliwymi czynnikami ekspozomu oraz substancjami obserwujesz nagły rumień i czerwienienie się skóry, stosuj kremy do skóry naczynkowej i z trądzikiem różowatym, aby uspokoić codziennej pielęgnacji postaw na kremy odbudowujące przeznaczone do skóry w okresie menopauzy, np. z gamy Neovadiol. Nie tylko wzmacniają warstwę hydro-lipidową skóry, ale też ją ujędrniają i zagęszczają, dbając o jej dwa razy w roku stosuj ampułki z witaminą C lub retinolem – to składniki o udowodnionej skuteczności przeciwstarzeniowej. Stymulują produkcję kolagenu, rozjaśniają koloryt, zapobiegają skórę przed promieniami UV – to główny czynnik uszkadzający skórę, powodujący widoczne gołym okiem objawy że niedobór estrogenów odbija się na jakości i wyglądzie nie tylko twarzy, ale całego ciała. Szczególnie narażone na przyspieszone starzenie są miejsca często odsłaniane, takie jak szyja, dekolt i dłonie. Dbaj o nie szczególnie!Wprowadź też zmiany do codziennej diety. Jedz więcej produktów pełnoziarnistych, zielonych warzyw, nasion strączkowych (to naturalne źródło fitoestrogenów), a także bogatych w zdrowe kwasy tłuszczowe orzechów, nasion i pestek dyni czy słonecznika oraz tłustych ryb. Nie tylko łatwiej będzie ci utrzymać figurę, ale też „nakarmisz” skórę od środka, wzmacniając jej właściwości ochronne i regeneracyjne. Pij też dużo wody! skóra dojrzała? Odkryj innowacyjną pielęgnację Neovadiol dla skóry przed i po menopauzie SKUTECZNOŚĆ POTWIERDZONA KLINICZNIE Sprawdź 1 Neovadiol przed menopauzą krem na dzień: ocena kliniczna 220 kobiet po 3 miesiącach. 2 Neovadiol po menopauzie krem na dzień: ocena kliniczna 219 kobiet po 3 miesiącach. skóra dojrzała?¹Czynniki środowiskowe wpływające na wiek wystąpienia naturalnej menopauzy u kobiet, Bogdan Rumianowski, Agnieszka Brodowska, Beata Karakiewicz, Elżbieta Grochans, Karina Ryterska, Maria Laszczyńska, 28 czerwca 2021Rekomendowane produktygo to top U co trzeciej kobiety obniżenie poziomu hormonów jako skutek menopauzy niekorzystnie odbija się na gęstości kości. Deficyt estrogenów jaki ma wówczas miejsce zakłóca blisko 400 przemian metabolicznych organizmu. Kobiety częściej niż mężczyźni zapadają na osteoporozę na skutek obniżania się u nich poziomu estrogenów podczas menopauzy. Szacuje się, że osteoporoza dotyczy około 40% kobiet mających ponad 50 lat. Najszybsza utrata masy kostnej występuje w ciągu pierwszych kilku lat po menopauzie i wtedy najczęściej zaczyna się osteoporoza. Im wcześniej zaczyna się okres przekwitania, tym utrata masy kostnej może być większa. Według Naturalnej Fundacji Osteoporozy może ona osiągnąć wartość nawet do 20% w ciągu pierwszych 5 – 8 lat po menopauzie. Menopauza a osteoporoza Osteoporozę, ze względu na jej bezobjawowy, długi rozwój, często nazywa się „cichym złodziejem kości”. Choroba ta charakteryzuje się nadmiernym ubytkiem tkanki kostnej, polegającym na stopniowej utracie wapnia. Jako pierwszy zdefiniował ją amerykański endokrynolog Fuller Albright (1900-1969) i opisał funkcjonującym do dziś określeniem: „niedobór kości w kości”. Natomiast Światowa Organizacja Zdrowia w 1993 roku przyjęła definicję osteoporozy, jako choroby układowej szkieletu charakteryzującej się niską masą kostną, zaburzoną mikrostrukturą kości i zwiększoną podatnością na złamania. Osteoporoza jest chorobą społeczną, czemu wyraz dają badania epidemiologiczne. Wynika z nich, że w Polsce na tę chorobę cierpi ponad 6 mln osób, a zdiagnozowaną osteoporozę ma ponad 2 mln ludzi. Struktura naszych kości ciągle się zmienia. Są one zbudowane z cienkich fragmentów, których tworzywem są wapń i fosfor w siatce z kolagenu oraz białko. Utrata masy kostnej w warunkach fizjologicznych wynosi około 0,5% w ciągu roku. Tkanka kostna zawiera 99% wapnia znajdującego się w organizmie. Reszta jest w tkankach miękkich, w płynach ustrojowych, we krwi i spełnia ważną rolę w funkcjonowaniu serca. Kiedy poziom wapnia we krwi obniży się, organizm „zabiera” go z kości. Kościec ludzi dorosłych zmienia się co 7 lat, a dzieci – co 2 lata. Mniej więcej w wieku 30 lat kości osiągają największą masę i następuje ich stabilizacja. Po 40. roku życia proces tworzenia kości słabnie i rozpoczyna się ich powolne niszczenie, spada masa kości. W procesie tym decydującą rolę spełniają dwa rodzaje komórek: osteoklasty, które rozpuszczają i wchłaniają starą kość oraz osteoblasty, które tworzą nową kość. Rocznie tracimy ok. 0,5 – 1% minerałów. W przypadku osteoporozy ta strata jest dużo większa i wynosi ok. 2-5% rocznie. W osteoporozie szybkość rozpadu jest większa niż szybkość powstawania nowej tkanki kostnej. Wyróżniamy dwa typy osteoporozy: Osteoporoza pierwotna – osteoporoza z wysokim obrotem kostnym lub osteoporoza zależna od wieku. Występuje u niektórych kobiet w wieku 50-75 lat w wyniku nagłego spadku stężenia estrogenów w okresie menopauzy. Powoduje szybką utratę wapnia z kości, przez co kobiety stają się podatne na złamania biodra, nadgarstków, przedramion i kompresyjne złamania kręgosłupa. Ten typ osteoporozy może również wystąpić u mężczyzn i kobiet powyżej 75. roku życia, na przykład w wyniku zmniejszonego wchłaniania wapnia czy niedoboru witaminy D. Osteoporoza wtórna – osteoporoza z niskim obrotem kostnym. Występuje u mężczyzn i u kobiet, często na skutek chorób takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, nadczynność przytarczyc, zespół Cushinga, przewlekła choroba nerek, szpiczak mnogi. Może być również spowodowana przez leki, m. in. środki przeciwpadaczkowe, glikokortykosteroidy czy lit. We wtórnym typie osteoporozy, leczenie choroby pierwotnej może spowolnić utratę gęstości kości. Czynniki ryzyka Do najważniejszych z nich należą: – uwarunkowania genetyczne – przypuszcza się, że wśród nich jest gen sterujący syntezą witaminy D (receptora estrogenowego), geny kolagenu typu 1 i gen kolagenazy – uwarunkowania rodzinne – jest duże prawdopodobieństwo wystąpienia osteoporozy u kobiety, której matka była chora na tę chorobę, a także u kobiety, która dziedziczy po matce wysoki wzrost, drobną kość czy jasną skórę – wczesna menopauza – podeszły wiek – zaburzone wchłanianie wapnia – niewystarczająca ilość wapnia i witaminy D w diecie – niedostateczny poziom aktywności fizycznej – palenie papierosów – nadmierne spożywanie alkoholu – nadmierne spożywanie kawy – długotrwały stres – powoduje wydzielanie się adrenaliny, której nadmiar rozpuszcza kości – leki powodujące osteoporozę – długotrwałe leczenie kortykosterydami, heparyną i antykoagulantami, lekami przeciwdrgawkowymi, hormonami tarczycy, analogami GnRH, cyklosporynami, benzodiazepinami – osteoporoza może być także konsekwencją innych chorób, jak np. cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, nadczynność tarczycy, przytarczyc, choroby żołądkowo-jelitowe, przewlekłe choroby nerek. Objawy, w tym bóle kości i stawów Osteoporoza w większości przypadków przebiega bezobjawowo, przynajmniej we wczesnych fazach rozwoju. Jest to schorzenie rozwijające się powoli w ciągu wielu lat. Często dopiero złamanie kości, spowodowane niegroźnym upadkiem, może podsunąć lekarzowi odpowiednią diagnozę. Dlatego badania diagnostyczne warto wykonać wcześniej – złamanie kości stanowi bowiem objaw już zaawansowanej choroby i jest to ostatni moment, by poddać się leczeniu. Do najczęstszych objawów można zaliczyć bóle kręgosłupa, które niestety rzadko są uznawane za objaw samej osteoporozy, częściej zaś za zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Nierzadko występują również bóle w odcinku piersiowym, a także bóle krzyża i między łopatkami. Przyczyną tego rodzaju urazów jest daleko posunięte odwapnienie kości. Do najbardziej powszechnych złamań można zaliczyć: złamania nadgarstka, kości udowej, kręgów kręgosłupa i znacznie rzadziej występujące złamania żeber. Menopauza a osteoporoza – jakie badania wykonać? Podstawowym badaniem umożliwiającym rozpoznanie osteoporozy jest obecnie densytometria. Polega ona na pomiarze stopnia pochłaniania przez ciało fotonów emitowanych przez lampę rentgenowską. Urządzenie służące do tego badania – densytometr – dokładnie odmierza gęstość kości (z dokładnością do 1%). Metoda ta umożliwia niezwykle dokładne i precyzyjne zmierzenie masy kostnej. W efekcie, dzięki densytometrii możliwe jest stworzenie komputerowego obrazu struktury kości. Innymi badaniami obrazowymi są zdjęcia przeglądowe kości (prześwietlenia, rentgen). Promienie RTG wychwytywane są przez wapń zawarty w kości, łatwo więc można zauważyć niekorzystne zmiany spowodowane przez osteoporozę – kość wygląda jak obrysowana ołówkiem. Niestety podstawową wadą tej metody jest fakt, że znaczące ubytki wywołane chorobą widać dopiero, gdy przekroczą 30 proc. masy kostnej. Ograniczona efektywność metody jest powodowana także współistnieniem innych zmian zwyrodnieniowych kości, co ma często miejsce u osób w podeszłym wieku. Kolejnym badaniem obrazowym wykorzystywanym do oceny stanu kości jest scyntygrafia kości. Badania tego nie należy mylić z densytometrią, która jest nieinwazyjnym sposobem rozpoznania niskiej gęstości kości, wskazującej na osteoporozę. Scyntygrafia to metoda diagnostyczna medycyny nuklearnej stosowana w celu wykluczenia innych poważnych chorób kości. Badanie rozpoczyna się od podania do żyły łokciowej radioaktywnego znacznika. Następnie znacznik ten jest rozprowadzany w krwioobiegu i wychwytywany przez kości. Poziom radioaktywności wykryty w kości może wskazywać na różne choroby kości, takie jak przerzuty nowotworowe czy stany zapalne, pomaga zdiagnozować przyczyny niewyjaśnionych dolegliwości bólowych lub chorobę Pageta. Ten rodzaj badania pozwala na dużo wcześniejsze wykrycie problemów niż standardowe zdjęcie radiologiczne, dlatego też można je wykonywać u pacjentów z częstymi złamaniami kości. Inną metodą jest np. ilościowa tomografia komputerowa określająca gęstość mineralną kości na jednostkę objętości. Najczęściej stosowanymi metodami pomocniczymi w diagnozowaniu osteoporozy są różnego rodzaju testy biochemiczne. Służą one głównie odróżnieniu osteoporozy pierwotnej od wtórnej. Materiałem badanym dla przeprowadzenia testów biochemicznych jest krew pobrana z żyły łokciowej lub zbiórka dobowa moczu. Wykonując badania tego typu należy pamiętać, że przy osteoporozie bez powikłań wyniki testów będą się mieściły w granicach normy. Podczas testów biochemicznych sprawdza się: – poziom hormonów: estradiolu, LH, FSH. W osteoporozie pierwotnej następuje obniżenie poziomu estrogenów – poziom wapnia – niski poziom we krwi może świadczyć o zaawansowanej osteoporozie. Należy pamiętać, że oznaczenie wapnia we krwi i w moczu nie pozwala stwierdzić, jaki jest poziom wapnia w kościach. Wartości prawidłowe wapnia: we krwi – mmol/l ( – mg/100ml), w moczu (< 6,5 mmol/24 godz. (<260 mg/24 godz.) u kobiet Stężenie wapnia we krwi podlega regulacji na zasadzie sprzężenia zwrotnego i jest związane z poziomem parathormonu (PTH), witaminy D, fosforu i magnezu: – poziom fosforu – podczas typowego przebiegu osteoporozy nie obserwuje się znaczących wahań poziomu tego pierwiastka – parathormon (PTH) – powstaje w przytarczycach, uczestniczy w regulacji i utrzymaniu stałego poziomu wapnia we krwi. Oznaczenia stężenia PTH wykonuje się w celu diagnostyki przyczyn nieprawidłowych poziomów wapnia. Wyniki oznaczeń interpretuje się wraz z oznaczeniem poziomu wapnia we krwi. Pobraną krew należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium, ponieważ PTH szybko traci swą aktywność. Poziom PTH zmienia się w ciągu dnia, osiągając maksimum około 2:00 w nocy. Krew do badania pobiera się zwykle około 8:00 rano. Wartości prawidłowe we krwi: 1,0 – 6,5 pmol/l (10-65 pg/ml) – witamina D (25-OH-witamina D) – badanie wykonuje się w przypadku stwierdzonego, nieprawidłowego poziomu: wapnia, fosforu i/lub parathormonu oraz w razie objawów choroby lub występowania łamliwości kości, w celu diagnostyki zaburzeń metabolizmu kostnego lub funkcji przytarczyc. Krew do badania pobiera się na czczo. Wpływ na wynik ma ekspozycja osoby badanej na światło prawidłowe: 50 – 75 nmol/l (20 – 40 ng/ml) – kalcytonina – jest wytwarzana w tarczycy i ma działanie antagonistyczne w stosunku do PTH, hamuje funkcję osteoklastów i powoduje spadek stężenia wapnia we krwi – fosfataza alkaliczna (ALP) – jest enzymem występującym w dużych ilościach w komórkach wątroby i kości. ALP zleca się razem z innymi badaniami u pacjentów z objawami chorób wątroby lub kości. Krew do badania pobiera się na czczo. Wartości prawidłowe: 40 – 190 IU/l Istnieje także szereg innych badań biochemicznych wykonywanych w celach uzupełniających lub u konkretnych pacjentów. Są to między innymi: biochemiczne wskaźniki przebudowy kości: CTx, NTx (telopeptydy kolagenu typu I) – uwalniane podczas degradacji tkanki kostnej oraz markery kościotworzenia, np. N-końcowy propeptyd prokolagenu typu I, osteokalcyna, izoforma kostna fosfatazy alkalicznej (BAP), karboksyterminalny propeptyd prokolagenu typu I. Zwykle badanie wskaźników przebudowy kostnej wykonuje się okresowo u pacjentów z rozpoznaną chorobą kości w czasie leczenia, aby ocenić odpowiedź na stosowaną terapię. Niektóre doniesienia wskazują, że markery przebudowy mogą być też pomocne w przewidywaniu wysokiego ryzyka przerzutów do kości w nowotworach piersi. Poziom wskaźników przebudowy kostnej pozwala też przewidzieć stopień utraty masy kostnej w czasie oraz ocenić ryzyko wystąpienia złamania kości. W określonych przypadkach wykonuje się także biopsję tkanki kostnej polegającą na pobraniu materiału kostnego i zbadaniu go pod mikroskopem. Zazwyczaj w celu pobrania materiału do badania nakłuwa się kość biodrową. Profilaktyka Działania profilaktyczne mogą okazać się niezwykle skuteczne w zapobieganiu pojawienia się osteoporozy u osób w wieku około menopauzalnym. Są one następujące: – odpowiednia dieta – ma kluczowe znaczenie w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. Wapń jest kluczem do wzmocnienia kości. Najlepszym jego źródłem są produkty mleczne, takie jak mleko, ser i jogurt. Produkty o małej zawartości tłuszczu zawierają tyle samo wapnia, co pełnotłuszczowe. Występuje on również w ościstych rybach, nasionach i gazowanej wodzie, która jest równie dobrym źródłem wapnia jak ser. Aby łatwiej przyswajać wapń potrzebna jest witamina D. Około 80% tej witaminy zapewnia nam światło dzienne. Wytwarza się ona bowiem w organizmie w wyniku działania słońca na skórę. Występuje też w pełnotłustych produktach mlecznych, wzbogaconych ziarnach zbóż, jajkach, margarynie i tłustych rybach, takich jak łosoś czy tuńczyk – ograniczyć spożycie alkoholu (zaburza odbudowę kości), herbaty, kawy (nadmiar kofeiny zmniejsza gęstość kości), napojów gazowanych o dużej zawartości fosforu, który może zachwiać równowagę wapnia w organizmie – fitoestrogeny – w celu zbilansowania spadku poziomu estrogenów po menopauzie – aktywność fizyczna – życie po menopauzie nie musi wiązać się z ograniczeniem naszej swobody ruchu. Niezmiernie ważnym czynnikiem dla prawidłowej budowy kości jest wysiłek i aktywność fizyczna. Ruch i ćwiczenia fizyczne stymulują wzrost i zapobiegają utracie masy kostnej. Równocześnie należy pamiętać, że zbyt intensywne ćwiczenia mogą osłabić kości. mgr Aldona Marcinkowska Bibliografia Neumeister B., Besenthal I., Liebich H., Diagnostyka laboratoryjna, Wrocław 2001. Badania laboratoryjne w codziennej praktyce red. Jakubowski Z., , Gdańsk 1998. Andryskowski G., Suplementacja wapnia po menopauzie, [w:] Przegląd Menopauzalny 5 (2006). Stachowiak G. i wsp., Osteoporoza – diagnostyka i terapia, [w:] Przegląd Menopauzalny 2(2004).

bóle mięśni i stawów w okresie menopauzy forum